Zarówno druk 3D, jak i sztuka wykorzystują siłę wyobraźni. Tworzenie sztuki wymaga kreatywności i innowacyjności, a druk 3D, to również pewien sposób kreowania, z wykorzystaniem najnowszych technologii.
Na przestrzeni dziejów byliśmy świadkami nie tylko wykorzystywania technologii, przez artystów, ale także dostosowywania się sztuki do technologii, od malowideł jaskiniowych po chronofotografię (która była przed techniką filmową), aż po film i grafikę komputerową (CG i CGI). Wraz z postępem technologii, podejście i techniki tworzenia zmieniają także artyści, którzy niejednokrotnie w perfekcyjny sposób używają dostępnych nam obecnie rozwiązań technologicznych, do tworzenia niesamowitych projektów artystycznych.
Nic więc dziwnego, że niektórzy pionierzy wykorzystują technologię druku 3D jako okazję do tworzenia nowych form sztuki. Druk 3D jest dzisiaj łatwo dostępny i można go połączyć z oprogramowaniem CAD, dzięki czemu artyści mogą tworzyć wszystko, co chcą – tak, wszystko! Proces wytwarzania przyrostowego uzupełnia proces twórczy, umożliwiając artystom przekształcenie ich wizji w rzeczywistość.
A czym jest sztuka ? Według Wikipedii: „sztuka, to dziedzina działalności ludzkiej uprawiana przez artystów. Nie istnieje jedna spójna, ogólnie przyjęta definicja sztuki, gdyż jej granice są redefiniowane w sposób ciągły, w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnie przyjętej, domkniętej definicji się nie mieści. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jej istocie”.
Sztuka i druk 3D już od dawna idą ze sobą w parze. Twórcy zajmujący się sztuką 2D, 3D, muzyką, filmem, a nawet tańcem, znaleźli sposoby na wykorzystanie druku 3D, w wielu różnych mediach. W tym artykule przedstawimy kilka godnych uwagi przykładów. Zatem usiądź wygodnie i obejmij rolę krytyka sztuki, gdy będziemy przyglądać się bliżej tej sztuce, wydrukowanej na drukarkach 3D!
RZEŹBA
Tradycyjne rzeźbienie polega na użyciu miękkiego materiału, takiego jak np. glina, do stworzenia trójwymiarowego kształtu, niezależnie od tego, czy jest to postać ludzka, zwierzęca czy abstrakcyjna. Wirtualne rzeźbienie, zwykle wykonywane jest w specjalnie do tego opracowanych programach komputerowych, takich jak np. ZBrush, Blender i polega na tworzeniu modelu 3D właśnie na komputerze. Artysta, używa wirtualnej kuli gliny i kształtuje ją za pomocą odpowiednio dobranych pędzli, aż otrzyma gotowy model 3D. Ta metoda prowadzi do imponujących wyników i jest stosowana przeważnie w grach wideo i kinie, ale co by było, gdyby wirtualne rzeźby nie musiały pozostać wirtualne? Obecnie wielu artystów próbuje rzeźbienia wspomaganego komputerowo – CAD (nie ma i raczej nie będzie odrębnego określenia – np. CAS – Computer Aided Sculpting, bo mamy określenie CAD – Computer Aided Design) i przenosi swoje rzeźby do świata fizycznego właśnie za pomocą druku 3D !
Nasze propozycje oprogramowania do wirtualnego rzeźbienia ? Proszę bardzo !
Kate Blacklock wykorzystuje technologię SLS oraz Binder Jet do produkcji ceramiki. Na jej hipnotyzujące prace składa się wiele wycięć i delikatnych wzorów, wykonanych z dokładnością drukarki 3D i wizją twórczego geniuszu. Wydruki poddawane są procesowi wykańczania powierzchni, takim jak szkliwienie (przez co stają się niepowtarzalne), a w jej sklepie można kupić nawet okazałe wazony. Inspiracją dla tego projektu były jej piękne prace malarskie, w szczególności obrazy na naczyniach.
Joshua Harker projektuje i drukuje w 3D, dzieła przypominające czaszki. Gdzieniegdzie uważany jest za ojca sztuki druku 3D, ze względu na swoje innowacyjne podejście do projektowania rzeźb. Słynie z łączenia tomografii komputerowej i skanów 3D w celu tworzenia niezwykle dokładnych plastikowych struktur twarzy i szkieletu. Wydruki swoje, najczęściej wykonuje w technologii SLS i pokrywa np. 24 karatowym złotem.
Danny van Ryswyk tworzy kapryśne, koszmarne postacie inspirowane epoką wiktoriańską i klasztornym pozdrowieniem Memento mori. Drukuje on w 3D swoje dzieła, maluje je ręcznie i starannie umieszcza w gablotach ze szkła vintage. Swoją twórczością lubi wywoływać poczucie degrengolady, łącząc style steampunkowe i gotyckie. Artysta używa technologii SLS na proszku z poliamidu o ultrawysokiej rozdzielczości. Danny twierdzi, że druk 3D po prostu poprawia klarowność i dokładność obrazu… No tak, to widać.
RYSUNEK I MALARSTWO
Malarstwo i rysunek należą do najstarszych form sztuk wizualnych, których początki sięgają starożytnych malowideł jaskiniowych. Jednak ta forma sztuki tam nie pozostała. Dzisiaj rysunek, można powiedzieć, że może być zaawansowany technologicznie, ponieważ tablety rysunkowe i iPady przenoszą rysowanie i malowanie na scenę cyfrową. Ale to nie jest miejsce, w którym się zatrzymamy. Druk 3D stał się bowiem pomostem pomiędzy światem fizycznym i cyfrowym, a malarstwo nie jest tu wyjątkiem. Kreatywni artyści znajdują coraz więcej sposobów na wdrożenie druku 3D w formy sztuki 2D. Na uwagę zasługują tutaj coraz bardziej popularne “wallarty”.
Wall art, ze względu na swoje rozmiary, najczęściej wykorzystuje wielkoformatowe drukarki 3D, w technologii FDM. Użytkownicy mniejszych drukarek również mogą wydrukować większy projekt, dzieląc go na kawałki, a następnie łącząc w całość.
DRZEWORYTNICTWO
Ten piękny obraz został “odbity” techniką drzeworytu (źródło: L4Z4RUS via Thingiverse ) – tylko zamiast drewna był plastik.
Drzeworyt to forma sztuki, której początki sięgają starożytnej Japonii. Przy użyciu tej techniki powstała słynna „ Wielka fala w Kanagawie ”.
Stare systemy drukarskie używane do publikowania ogłoszeń miejskich również wykorzystywały ten system, w którym wycinano w drewnianym bloku wiadomości, które trzeba było wielokrotnie powtarzać, a następnie stemplowano je na papierze. Malarstwo drzeworytnicze jest dziś nadal praktykowaną formą sztuki, łączącą rysunek z umiejętnościami ręcznego rzeźbienia. Wiele projektów wykorzystuje tradycyjne drzeworyty . Jednak obecne techniki pozwalają to zrobić za pomocą druku 3D, co oznacza, że nie są wymagane umiejętności rzeźbienia. Wykonujesz rysunek w komputerze, a po wydrukowaniu na drukarce 3D jest gotowy do przeniesienia na papier.
RZEŹBY KINETYCZNE
Kto powiedział, że sztuka musi być statyczna? Można przecież połączyć ruchome mechanizmy z ekspresją artystyczną, aby stworzyć coś wyjątkowego i właśnie to zrobił kolejny twórca. Dr. Moon, tworzy imponujące, kinetyczne rzeźby ścienne, które poruszają się w hipnotyzujących wzorach. Mimo że mechanizm zbudowany jest z warstw znajdujących się na różnych głębokościach, magia dzieje się, gdy spojrzysz na nie na wprost. Zobaczysz wówczas (najprawdopodobniej), że jest to ruchomy obraz 2D.
MUZYKA
Może Wam się wydawać, że druk 3D ogranicza się do sztuk wizualnych, ale nie! Muzyka to dźwięk, a dźwięki to “tylko” fale mechaniczne. Jak pokazaliśmy to w przypadku rzeźb kinetycznych, druk 3D świetnie sprawdza się w mechanice. Dlatego druk 3D może być również wykorzystany jako źródło dźwięku – jeśli jesteś wystarczająco kreatywny…
Oto przykład imponującego i kreatywnego projektu muzycznego, wykorzystujący druk 3D.
Zrobił go Diegel, inżynier dźwięku i jednocześnie “profesor od drukarki 3D”, wykorzystał swoją miłość do muzyki – do stworzenia ODD Guitars, własnej linii konfigurowalnych źródeł dźwięku (gitar elektrycznych) drukowanych w 3D. Diegel jest niezwykle otwarty na temat swojego procesu twórczego i wyjaśnia na swojej stronie internetowej, w jaki sposób powstają jego gitary. Tak macie rację, finezyjnie drukowany korpus gitary elektrycznej nie jest źródłem dźwięku, ale cała gitara już tak. Co ciekawe, to ostateczny odbiorca ma wpływ jak ta gitara będzie brzmieć, bowiem oprócz wyglądu, wszelkie pick-upy, mostki, struny, elektronika, gryf, mogą w takiej gitarze pochodzić od najlepszych producentów.
SZTUKI PERFORMATYWNE
Okazuje się, że druk 3D i sztuki performatywne bardzo lubią chodzić ze sobą w parze. Tworzenie skomplikowanych rekwizytów może być wyzwaniem, w przypadku przedstawień scenicznych. Chociaż można wykorzystać CGI (computer-generated imagery) do pojawienia się dinozaura w filmie lub jakiejś odległej scenerii, to jednakowoż trudnym zadaniem jest stworzenie wiarygodnych rekwizytów, a nawet fizycznej scenerii do filmu czy spektaklu. Druk 3D, to świetne rozwiązanie, gdyż można uzyskać praktycznie dowolny kształt i stworzyć rekwizyty dla scen wymagających bliskiej perspektywy, dynamicznego ruchu, widza w bliskiej odległości (z lornetką).
Oto kilka świetnych projektów drukowania 3D dla sztuk performatywnych, w tym scenografie, kostiumy, a nawet… baletki!
SCENOGRAFIA FILMOWA, TEATRALNA I MUZEALNA
Drukowanie zamku czy pałacu w 3D jest już możliwe ;). Przykładem scenografii wydrukowanej w 3D jest opera Fra Diavolo , w której według wiarygodnych doniesień pojawiła się pierwsza scenografia wydrukowana w 3D. Pewnie wcześniej były jeszcze inne, choć na mniejszą skalę. Inżynierowie firmy WASP wydrukowali przyciągające wzrok, naturalnej wielkości scenografie do produkcji Fra Diavolo wystawianej przez Teatr Opery w Rzymie we Włoszech. Takie podejście z pewnością zmieni całą przyszłość scenografii, sprawiając, że nawet najbardziej szalone dzieła ożyją w ciągu kilku tygodni.
A tu, żeby nie było że “cudze chwalicie, swego nie znacie”, polski przykład scenografii (tym razem muzealnej) wykonanej z użyciem druku 3D.
KOSTIUMY I REKWIZYTY
Bajeczne korony władcy Wakandy (Marvel Studios) zostały wydrukowane na drukarkach 3D. Większość trudnych do wykonania w klasycznych technologiach elementów kostiumów z filmu Czarna Pantera zostało wydrukowanych w 3D. W 2019 roku film Czarna Pantera zdobył Oscara za najlepsze kostiumy filmowe.
BALETKI
Na sam koniec, coś wyjątkowego, bowiem dzisiaj, sztuka jaką jest balet również korzysta z druku 3D i nie chodzi tu, o scenografię. Drukowane buty do baletu? Czy to możliwe ? Ależ tak, jest to możliwe ! Buty i to nie byle jakie, bowiem baletki, a dokładniej pointy muszą być solidne, wygodne i bezpieczne w użytkowaniu. Nie wspominając, o tym, że powinny też dobrze wyglądać na tancerce. W końcu to sztuka czy nie ? W naszej opinii jak najbardziej. Stworzenie baletek drukowanych w 3D było nie lada wyzwaniem, ale odważna firma act’ble poradziła sobie z tym zadaniem perfekcyjnie. Act’ble to firma z siedzibą w Niemczech, która tworzy podeszwy pointe z TPU wydrukowanego w 3D. Buty charakteryzują się nowoczesnym wyglądem i zrównoważoną koncepcją. Jak twierdzi producent, “wytrzymują w tańcu nawet pięć razy dłużej niż baletki wykonane metodami klasycznymi”. Obecnie można je kupić w internecie (nie są tanie), a zakup może być poprzedzony dokładnym dopasowaniem butów do stóp.
Podsumowując. W Internecie jest mnóstwo podobnych przykładów. Naprawdę trudno z wyborem, a ten artykuł, to tylko inspiracja do dalszych poszukiwań kolejnych przykładów, których źródła są też naszym kraju. Druk 3D jest coraz bardziej popularny w Polsce, co nas niezmiernie cieszy, a jeżeli uważacie, że jakiś polski projekt z użyciem druku 3D zasługuje na szczególną uwagę i powinien być w tym, czy też w innym artykule opisany – piszcie w komentarzach.
